Beschikbaarheid hout en houtproducten loopt terug door EU sancties Rusland en Belarus
De Koninklijke Vereniging Van Nederlandse Houtondernemingen (VVNH) betreurt de inval van Rusland in Oekraïne en het steeds verder toenemende geweld dat de inwoners van Oekraïne treft. Het steeds groter wordende pakket aan sancties dat de EU, Verenigde Staten, Canada en andere landen opleggen aan Rusland en inmiddels ook Belarus hebben inmiddels het handelsverkeer en daarmee de import, ook van hout, uit deze landen nagenoeg stilgelegd.
Tegen eerdere verwachtingen in is op 2 maart een exportverbod opgelegd voor goederen uit Belarus, zo ook voor hout en houtproducten. Dit verbod treft met name de emballage en palletindustrie. De restricties die zijn uitgevaardigd voor het financiële verkeer met Russische banken, overheidsinstellingen en staatsbedrijven alsook het uitsluiten van nagenoeg alle Russische banken van het SWIFT-betalingssysteem, heeft de handel in hout en houtproducten vanuit die regio nagenoeg stilgelegd. Daarbovenop zijn de mogelijkheden om voor reeds betaalde partijen te exporteren haast onmogelijk door een gebrek aan vervoersmiddelen en chauffeurs. Dat bovenop bestaande restricties ook nog een importverbod op goederen uit Rusland, waaronder hout, aan de maatregelen wordt toegevoegd, is niet uit te sluiten.
Rusland, Belarus en Oekraïne zijn volgens officiële statistieken goed voor iets minder dan 10% van al het gebruikte naaldhout in Europa (2021). Voor Nederland ligt dat iets hoger. De aanvoer van plaatmateriaal wordt door de handelsbeperkingen eveneens getroffen. Dat zal zeker ook gelden voor producten van het zeer gewaardeerde Oekraïens eiken.
Nederland is koploper in de in- en verkoop van hout uit duurzaam beheerde bossen. Ook hier geeft men rekenschap van hetgeen Oekraïne gebeurt: de certficeringssystemen Programme for Endorsement of Forest Certfication (PEFC) en Forest Stewardship Council (FSC) hebben de afgelopen week beiden besloten dat vanwege de geweldplegingen door deze landen in Oekraïne, hout dat afkomstig is uit Rusland en Belarus niet meer voorzien mag worden van een PEFC- of FSC-logo zolang het geweld aanhoudt.
Omdat hout een hernieuwbare grondstof is en het Europese bos jaarlijks meer bijgroeit dan wordt geoogst, is het mogelijk om de houtoogst tijdelijk te verhogen. Dit kan zonder dat dit ten koste gaat van het duurzame beheer. De vereniging van Europese Houtondernemingen (ETTF), de vereniging van Europese zagerijen (EOS) en Koepelorganisatie voor de bos- en houtindustrie in Brussel (CEI-Bois) spannen zich daarom in om samen met andere EU organisaties en nationale overheden mogelijkheden te zoeken om de zelfvoorzieningsgraad van de houtsector te verhogen en daarmee het gat tussen vraag en aanbod te dichten; bijvoorbeeld door het tijdelijk verhogen van oogstvolumes en/of instellen van export quota voor rondhoutstammen, alsook het mobiliseren van bestaande voorraden in Europa.
Op korte termijn hebben de sancties dus een zeer sterk marktverstorende werking op de handelsketen en zal de beschikbaarheid van hout en plaatmaterialen sterk worden ontregeld. Dit zal ook de houtprijzen beïnvloeden. Niet alleen hout, maar ook andere bouwmaterialen hebben te maken met stijgende prijzen als gevolg van de sancties.
De houthandel en zagerijen doen hun uiterste best om alternatieve houtstromen te vinden om zo de onbalans in vraag en aanbod uit te vlakken. Hoe snel een nieuw evenwicht gevonden wordt is allereerst afhankelijk van de ontwikkelingen in Oekraïne, waar wij hopen dat deze tragedie zo snel mogelijk eindigt. Daarnaast ook van de beschikbaarheid van hout en houtproducten binnen Europa of zelfs daarbuiten, maar ook van de ontwikkeling van de brandstof- en energieprijzen, het consumentenvertrouwen en andere marktfactoren.