Bouwen in hout gunstiger dan uit duurzaamheidsmeting blijkt
“De levenscyclusanalyses en milieuprestatieberekeningen zijn belangrijke instrumenten voor het bereiken van onze duurzaamheidsambities, maar ze zijn niet in beton gegoten. Ze worden op basis van nieuwe kennis en inzichten doorlopend verfijnd. Zo ook met de aangetoonde extra gunstige eigenschappen van hout.”
Dr. ing. Peter Fraanje, expert circulair en biobased bouwen bij TNO, wijst op een verkennend onderzoek van TNO naar het effect van vastlegging van koolstof in hout op de milieubelasting van een houten casco. Daaruit blijkt dat het gebruik van hout in de bouw aanmerkelijk gunstiger uitpakt voor het klimaat dan op basis van de huidige MPG-systematiek wordt aangenomen. “Die uitkomst is op zich niet verrassend, maar de grote uitdaging is nu wat we met die wetenschap gaan doen. Die moet op korte termijn een plek krijgen in de milieuprestatieberekeningen, zeker nu we als maatschappij én overheid toewerken naar een circulaire economie. Bouwen met hout blijkt gunstiger voor het klimaat dan uit huidige MPG-berekeningen blijkt. Dit voortschrijdende inzicht moet snel in de rekenmodellen worden ingepast. Daarom wil TNO dit jaar samen met NIBE en TU Delft nader onderzoeken hoe de klimaatprestatie van hout beter kan worden gewaardeerd in de MPG. In opdracht van de Dutch Green Building Council wordt op de korte termijn gekeken hoe het één en ander praktisch kan worden uitgewerkt in een score.”
Dit zogenaamde biogene CO2 telt nu nog niet mee in de bepalingsmethode die wordt gebruikt in de wettelijk verplichte duurzaamheidstoets, de Milieu Prestatie Gebouwen (MPG). Uit de berekeningen blijkt dat als biogeen CO2 wél wordt meegerekend de netto bijdrage aan klimaatverandering gerelateerd aan de productie van de houten woningcasco’s de helft lager is. Peter Fraanje is één van de onderzoekers: “We hebben een model gebruikt waarin het biogene koolstof wordt meegenomen in de duurzaamheidsprestatie. Daaruit volgt dat als de koolstofopslag in hout in een levenscyclusanalyse (LCA) over een periode van 100 jaar wel wordt meegerekend, er netto 50% minder wordt bijgedragen aan klimaatverandering (in kg CO2 emissie equivalenten), dan in het scenario zonder CO2-opname.
In het onderzoek is de klimaatimpact voor twee woningcasco’s berekend, in houtskeletbouw (HSB) en in kruislaaghout (CLT). Als de vastlegging van koolstof in hout meetelt, wordt de totale netto CO2 emissie gerelateerd aan de productie van de houten woningcasco’s veel lager. Bij HSB is sprake van een halvering, in het geval van CLT is de netto uitstoot van CO2 over honderd jaar zelfs negatief.
“Hout heeft als voordeel dat het uit een hernieuwbare bron komt. Bossen zijn, mits duurzaam verantwoord beheerd, een onuitputtelijke bron. Tijdens de groei van bomen wordt CO2 uit de lucht opgenomen en koolstof vastgelegd in hout. Als dit hout voor draagconstructies van gebouwen wordt benut, worden CO2-emissies voor langere tijd uitgesteld. Dit biogene koolstof telt nu nog niet mee in de duurzaamheidsprestaties van gebouwen en bouwwerken, zoals de MPG en de MKI (Milieu Kosten Indicator). De MPG en MKI zijn belangrijke instrumenten om de duurzaamheid van bouwwerken te bepalen. Inmiddels is biogeen koolstof per 1 januari 2021 opgenomen als een aparte milieu-effectcategorie in de Europese norm voor LCA’s van bouwproducten, de EN15804. Dit biedt nieuwe mogelijkheden, want LCA’s liggen ten grondslag aan de MPG. Echter zijn er nog stappen nodig om biogeen CO2 ook in de MPG gewaardeerd te krijgen. Vandaar het vervolgonderzoek.”
Over dit vervolgonderzoek zegt Fraanje: “Voor een verdiepende studie naar het potentieel van hout op klimaatverandering is het wenselijk te rekenen met voor duurzaamheid en circulariteit geoptimaliseerde casco’s. Daar is in dit verkennend onderzoek nog geen rekening mee gehouden. Ook moet worden bestudeerd hoe de netto lagere CO2 uitstoot van hout doorwerkt in een volledige MPG berekening. Een andere onderzoekslijn heeft betrekking op het hoogwaardiger hergebruiken van hout.”
“Als houten casco’s droog en demontabel worden ontworpen en toegepast kan aannemelijk worden gemaakt dat koolstof langer dan 100 jaar opgeslagen blijft. Dit wordt in de huidige LCA methodiek aangemerkt als permanent en wordt dan wel meegerekend,” aldus Peter Fraanje. “In een circulaire economie ga je constructiehout niet verbranden, zoals nu in LCA’s wordt aangenomen, maar steeds weer opnieuw gebruiken.”
In het kennisprogramma van HOUTBOUW is er veelvuldig aandacht voor thema’s rondom circulariteit, duurzaamheid en de keuze tussen bouwmaterialen.
U kunt het onderzoek hier downloaden.