Concurrerend bouwen met hout, het kan!
In Nederland wordt steeds meer gekeken naar houtbouw als duurzame oplossing voor de woningbouwsector. Thijs Luijkx onderzocht hoe houtbouw concurrerend kan zijn in vergelijking met traditionele bouwmaterialen zoals beton en staal. Zijn onderzoek laat zien dat houtbouw niet alleen mogelijk is, maar ook op grote schaal haalbaar kan worden, mits er de juiste keuzes worden gemaakt in ontwerp en uitvoering. Een zeer relevant onderzoek, onder meer voor woningcorporaties die naast betaalbare woningen ook een focus hebben op duurzaamheid en een lagere CO2-impact.
In zijn studie, gebaseerd op data van het platform www.watkostdebouwvaneenhuurwoning.nl, toont Luijkx aan dat houtbouw nu al concurrerend is, vooral als wordt gekozen voor grondgebonden woningen, houtskeletbouw (HSB) en 3D modulaire bouwmethoden. Bovendien wordt de milieu-impact van houtbouw als gunstiger beoordeeld dan die van traditionele bouwmaterialen, wat het aantrekkelijk maakt voor woningcorporaties die willen bijdragen aan een duurzamere gebouwde omgeving.
De laboratoriumsituatie bestaat niet
“Op het moment dat je gaat ontwerpen met beton en staal, kom je op een ander ontwerp uit dan wanneer je ontwerpt met hout,” vertelt Luijkx. “Denk alleen al aan de overspanningsmogelijkheden van staal ten opzichte van hout of de isolatiewaarde van beton ten opzichte van hout. De laboratoriumsituatie voor een kostenvergelijking bestaat dus niet en daarom ben ik gaan benchmarken op basis van functionele prestaties. De studie op basis van de 32 projecten toont aan dat concurrerend bouwen met hout al kan. Dat wordt overigens ook door andere feiten aangetoond. Uit gesprekken met woningcorporaties weet ik dat houtbouw soms ook als winnaar uit de bus komt in situaties waarin er niet geselecteerd is op bouwen met hout.”
CLT en HSB onder de loep
In zijn onderzoek maakt Luijkx onderscheid tussen verschillende typen houtbouw, zoals houtskeletbouw en CLT (kruislaaghout). CLT heeft vaak de voordelen van een lagere milieu-impact, maar de kosten zijn vooralsnog hoger. Houtskeletbouw (HSB) daarentegen, blijkt in bepaalde gevallen al concurrerend te kunnen zijn met traditionele materialen, vooral wanneer er gekeken wordt naar prefab-oplossingen
Opslagen behoren snel tot het verleden
Een belangrijk punt in het onderzoek is dat woningcorporaties niet altijd voor houtbouw kiezen, omdat de bouwkosten hoger lijken. Dit wordt echter gedeeltelijk verklaard door het feit dat houtbouw nog vaak als een nieuw concept wordt beschouwd, waardoor er extra kosten zijn voor de verwerking en het leren omgaan met deze nieuwe techniek. Luijkx suggereert echter dat deze opslagen in de toekomst zullen dalen naarmate de markt zich ontwikkelt en meer ervaring wordt opgedaan.
Luijkx benadrukt dat het essentieel is om de juiste keuzes te maken op het gebied van materialen en prefabricage. Hij raadt aan om te kijken naar de mogelijkheden van biobased materialen voor isolatie en gevels, wat de milieu-impact van een houtskeletgebouw aanzienlijk kan verlagen. Dit kan vooral voordelig zijn voor projecten waar de focus ligt op het verlagen van de CO2-uitstoot en het voldoen aan de striktere milieueisen die steeds meer gelden binnen de bouwsector. “Het is de markt te optimaliseren. Dat betekent dat de bouwer ermee aan de slag moet, de opdrachtgever gerichter uitvraagt en ook de welstand wat flexibeler wordt.”
Klein beginnen
Wat betreft de schaalgrootte van houtbouw, stelt Luijkx voor om te beginnen met eenvoudigere, grondgebonden projecten en niet meteen met complexere hoogbouwprojecten. De eenvoudiger projecten kunnen al concurrerend gebouwd worden met hout en kunnen fungeren als een opstap naar grotere schaal. Corporaties kunnen in de toekomst profiteren van deze aanpak, waarbij niet per se elk project volledig in hout gebouwd hoeft te worden. Het optimaliseren van specifieke onderdelen van een project kan de milieu-impact verhogen zonder de kosten aanzienlijk te verhogen. “Het hoeft niet meteen 100% in hout. Om die laatste 5% in hout uit te voeren, kunnen de kosten onevenredig stijgen. Je kunt dat geld ook in andere projecten stoppen en op die manier met dezelfde euro een grotere milieuimpact maken.
Doe mee!
Luijkx doet ook een oproep aan de bouwsector en woningcorporaties om samen te werken aan het concurrerend maken van houtbouw. Hij stelt dat de sleutel tot succes ligt in het blijven optimaliseren van de kosten en het blijven zoeken naar manieren om houtbouw schaalbaar te maken. "Als we erin slagen om houtbouw in alle situaties concurrerend te maken, kunnen we aanzienlijke impact maken op zowel de woningmarkt als de milieu-uitdagingen waar we voor staan. Concurrerend bouwen kan, dus laten we het met elkaar gaan doen."
Samenvattend is het duidelijk dat houtbouw, mits goed geïmplementeerd, een haalbare en duurzame optie kan zijn voor een groot deel van de woningbouw in Nederland. Door de juiste keuzes te maken op het gebied van ontwerp, materialen en prefabricage kunnen woningcorporaties zowel de kosten verlagen als de milieu-impact verminderen, wat bijdraagt aan het behalen van de klimaatdoelen en het leveren van betaalbare woningen. Het is tijd voor de bouwsector om houtbouw verder te omarmen en de mogelijkheden die het biedt te onderzoeken en uit te rollen op grotere schaal.