Ontwerp en constructie van de hoogste houten hybride woontoren van Nederland
Fotocredits: Jannes Linders
Om de klimaatdoelstellingen te halen, heeft Nederland de ambitie uitgesproken om in 2050 volledig klimaatneutraal te zijn. Door in hout te bouwen slaan we een dubbelslag: bij de productie van hout als bouwmateriaal komt geen CO2 vrij, maar wordt juist CO2 opgeslagen. Steeds meer partijen in de gebouwde omgeving omarmen deze klimaatpositieve eigenschappen van hout. Niet voor niets ondertekenden in 2021 meer dan tachtig organisaties de Green Deal convenant Houtbouw van de Metropoolregio Amsterdam waarover we al eerder publiceerden. Daarin wordt het streven uitgesproken om vanaf 2025 (minimaal) een op de vijf woningen in hout te bouwen.
Toen de gemeente Amsterdam in 2016 een tender uitschreef voor een kavel aan de Amstel, werd duidelijk dat zowel de architectonische kwaliteit als duurzaamheid van het concept de doorslag zouden geven. Samen met ontwikkelaar Lingotto en Team V Architectuur ontwierp Arup een revolutionaire hout-hybride woontoren met een transparant en robuust uiterlijk. Flexibele plattegronden zonder vooraf vastgestelde indeling zorgden bovendien voor optimale vrijheid voor de toekomstige bewoners van de 73 meter hoge woontoren.
Als pionier in het ontwerpen van grootschalige bio-based gebouwen in Nederland, vroegen Arup met HAUT het uiterste van zichzelf en het multidisciplinaire team. Arup was verantwoordelijk voor het constructief en technisch ontwerp, bouwfysica, akoestiek en brandveiligheid. HAUT werd in 2022 opgeleverd.
Projectsamenvatting
- 73 meter hoog
- 55 appartementen
- 000 m3 hout
Met 21 verdiepingen is HAUT een van de hoogste hout-hybride gebouwen ter wereld. Bovendien kreeg het gebouw het predicaat BREEAM Outstanding mee, voor zowel het ontwerp als de constructie – een beoordeling die wereldwijd pas aan een handvol woontorens is toegekend.
De helft minder CO2
Biobased bouwen wint snel aan populariteit. Wonen in een houten woning spreekt steeds meer mensen aan door het natuurlijke gevoel van het materiaal en de warme uitstraling. Maar de belangrijkste reden achter de opmars van hout is dat het een hernieuwbaar materiaal is waarmee een enorme CO2-besparing kan worden gerealiseerd. In HAUT is 2.000 m3 hout verwerkt, wat zorgt voor een CO2-reductie van 50% in vergelijking met een conventioneel gebouw. Als je de in het hout opgeslagen kooldioxide meetelt, ligt de werkelijke besparing zelfs nog hoger.
Innovatieve duurzaamheid
Om de toren een transparant en licht uiterlijk te geven, bestaat de façade voor een groot deel uit (triple) glas en geïntegreerde PV-panelen. De energieopwekkende gevel zorgt samen met de zonnepanelen op het dak voor genoeg stroom voor het hele gebouw. De woontoren is ook dankzij andere toepassingen een voorbeeld voor innovatieve duurzaamheid: een WKO voor koeling in de zomer, sensor-gestuurde installaties en lage-temperatuur vloerverwarming maken HAUT een van de meest duurzame woontorens van Europa. Een daktuin met regenwateropslag en nestkasten voor vogels en vleermuizen dragen bij aan de biodiversiteit.
Hybride constructie
HAUT is ontworpen met als uitgangspunt: hout waar het kan, beton of staal waar het moet. Zo zijn de fundering, kelder en liftkern uitgevoerd in beton. Die betonnen kern zorgt voor stabiliteit van de hoofddraagconstructie en draagt bij aan de brandveiligheid van de woontoren. Om de rest van de toren zoveel mogelijk in hout te kunnen bouwen, ging Arup op zoek naar een innovatieve en betaalbare technische oplossing voor de tussenvloeren. Rekening houdend met de geldende constructieve en akoestische normen ontwikkelde Arup in nauwe samenwerking met Lingotto, Team V Architectuur, aannemer J.P. van Eesteren en houtspecialist Brüninghoff een op maat gemaakt prefab hout-beton hybride vloerplaat. De in de fabriek geproduceerde platen bestaan uit een combinatie van 16 cm cross laminated timber (CLT) en 8 cm beton, waarbij de aansluiting op de muren en gevel volledig in beton is uitgevoerd om de overdracht van trillingen en geluid tegen te gaan. De lichtgewicht vloerdelen werden vervolgens vanuit de productiefaciliteit op elkaar gestapeld, naar de bouwlocatie vervoerd en daarna eenvoudig op hun plek getakeld.
Grensverleggend
HAUT is Arups eerste houten hybride woontoren van deze hoogte. Het iconische en grensverleggende gebouw werd in 2018 beloond met de International BREEAM Award. Het project kende een steile leercurve en de lessons learned helpen de Arup-teams over de hele wereld bij het ontwikkelen van duurzame houtbouw-projecten. HAUT laat zien dat een duurzaam gebruik van materialen heel goed samen kan gaan met hoogwaardige en transparante architectuur.