Houtbouw groeit, maar er zijn nog uitdagingen te overwinnen

Houtbouw wint terrein in Nederland. Steeds meer partijen kiezen voor hout en toepassingen worden steeds volwassener. Toch zijn er nog de nodige hobbels op de weg, zegt Marije Ter Steege, consultant biobased materialen bij TNO. “Houtbouw kan al heel goed in de markt gezet worden. We zien dat veel partijen ermee aan de slag gaan. Tegelijkertijd zijn er nog uitdagingen, zoals verzekerbaarheid, vochtgevoeligheid en kosten. We zijn er dus nog niet, maar de stappen vooruit zijn duidelijk zichtbaar.”

Verzekeraars en bouwpraktijk
Een van de punten die houtbouw momenteel afremt, is de verzekerbaarheid. Verzekeraars zijn terughoudend, omdat bouwen met nieuwe materialen risico’s met zich meebrengt. “Deels is dat terecht,” zegt Ter Steege. “Nieuwe bouwmethoden gaan logischerwijs gepaard met een leercurve. Dat betekent dat de kans dat er iets misloopt groter is dan bij traditioneel bouwen. Wat houtbouw betreft, is inmiddels echter veel te weerleggen. Maar een onderwerp als vocht is een belangrijk aandachtspunt. In het buitenland zie je dat bouwplaatsen met tenten worden overkapt om problemen te voorkomen. In Nederland is dat vanwege de kosten niet gebruikelijk. Een goed vochtbeheersplan zou veel oplossen.”

Kosten en opschaling
Daarnaast blijven de kosten een belangrijk obstakel. Uit onderzoeken blijkt nog steeds dat houtbouw duurder is dan traditionele bouw. “Het blijft een kip-ei-verhaal,” aldus Ter Steege. “Zonder opschaling blijven de kosten hoger, maar om op te schalen moet de markt eerst meer vertrouwen hebben. Gelukkig zien we wel beweging. Bij de eerste projecten moesten alle partijen nog kennis opdoen. Inmiddels begint die kennis zich te verspreiden in de keten en komen de kosten steeds dichter bij traditioneel bouwen. Maar mainstream is het nog niet.”

Vezels en certificering
Naast hout kijkt TNO ook naar vezeltoepassingen. Dat staat volgens Ter Steege nog in de kinderschoenen. “In grootschalige woningbouw zijn vezels nog lastig toe te passen vanwege het gebrek aan kennis, certificering en beperkte voorraden. Er gebeurt veel in pilotprojecten, maar een volwassen markt ontbreekt nog. Veel partijen zijn hiermee bezig, zo werkt Building Balance aan het opzetten van lokale ketens en zijn steeds meer producten brandwerend getest. Dat is cruciaal om opdrachtgevers en verzekeraars vertrouwen te geven.”

Circulair CLT
Een veelbelovende ontwikkeling is circulair CLT (Cross Laminated Timber). Daarbij kijkt TNO voorbij hout uit bossen expliciet naar hergebruikt hout. “Zo stimuleren we de circulaire economie,” vertelt Ter Steege. “We werken samen met diverse partijen -denk onder meer aan sociale werkplaatsen- om dit hout te verwerken tot nieuwe hoogwaardige bouwmaterialen. Op kleine schaal doen we dat nu al en eind dit jaar openen we een aangepaste productiefaciliteit waar we dit op grote schaal kunnen uitrollen. Uiteindelijk willen we dat de markt dit breed oppakt. Daarmee kunnen we ook de afhankelijkheid van Scandinavisch en Oostenrijks hout verminderen en meer materiaal uit Nederland zelf gebruiken.”

Vooruitblik
Ter Steege is positief over de toekomst van houtbouw. “We zijn op weg om niet alleen duurzamer, maar ook slimmer te bouwen. Door meer kennis te vergaren, verzekeraars mee te nemen, kosten te drukken en circulaire toepassingen te ontwikkelen, maken we van houtbouw een volwassen en betaalbare bouwmethode. We zijn goed op weg!”